Na podstawie ustalonego przez Sąd stanu faktycznego Sąd uznaje czy pomiędzy stronami doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego w rozumieniu przepisu art. 56 § 1 k.r.o., oraz czy nie zachodzą negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu określone w § 2 i § 3 tego przepisu. Powyższe uzasadnia orzeczenie rozwodu stron.
Wina w rozkładzie pożycia
Stosownie do przepisu art. 57 § 1 k.r.io. przy orzeczeniu rozwodu Sąd orzeka o tym czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. W świetle przepisów prawa rodzinnego małżonkowie zobowiązani są do zgodnego współdziałania dla dobra założonej rodziny poprzez wspólne pożycie, wzajemną pomoc, wierność oraz wszelkie inne formy współdziałania niezbędne z punktu widzenia dobra rodziny (art. 23 k.r.o.) oraz w zakresie sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych do zaspokajania potrzeb rodziny, również poprzez osobiste starania na rzecz wychowania dzieci oraz pracę we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 27 k.r.o.). Wskazane obowiązki małżonków są obowiązkami elementarnymi, stanowiącymi trzon funkcjonowania małżeństwa. Dla ustalenia zawinienia strony rozkładu pożycia małżeńskiego koniecznym jest ustalenie istnienia po stronie małżonka obiektywnie ujmowanej winy.
Definicja winy
Z uwagi na fakt, że prawo rodzinne nie wykształciło własnego pojęcia winy koniecznym jest posiłkowanie się w tym zakresie sposobem definiowania tego pojęcia przyjętym na gruncie ogólnych norm prawa cywilnego (art. 415 k.c. w zw. z art. 425 k.c.) oraz prawa karnego (art. 9 k.k.). Zgodnie z ugruntowanym w tej kwestii poglądem dla istnienia winy konieczne jest stwierdzenie określonego stosunku psychicznego do własnego zachowania wyrażającego się w zamiarze czy to bezpośrednim, czy ewentualnym nagannego zachowania. Na gruncie przepisów rozwodowych należy za zawinione uznać działanie lub zaniechanie będące wyrazem woli małżonka, które narusza obowiązki określone przepisami i prowadzi do rozkładu pożycia małżeńskiego. Do przypisania małżonkowi winy nie jest konieczne, by zamiarem małżonka było objęte określone działanie lub zaniechanie zmierzające do rozkładu pożycia, lecz wystarczy możliwość przewidywania znaczenia skutków danego działania lub zaniechania naruszającego przepisy prawa.
Pamiętać należy, iż przepis art. 57 § 1 k.r.io. nie różnicuje stopnia winy. Brak przeszkód do uznania małżonków współwinnymi rozkładu pożycia w przypadku nierównego stopnia przyczynienia się każdego z nich do rozkładu pożycia. Przewinienia obojga małżonków nie znoszą się wzajemnie, jak również przewinienia cięższego rodzaju nie kompensują lżejszych przewinień drugiej strony. Wskazać też trzeba, że naruszenie obowiązków małżeńskich przez jednego z małżonków nie uprawnia drugiego małżonka do naruszania takich obowiązków (por. Sąd Najwyższy w powoływanym już wyroku z dnia 8 stycznia 1999 r., I CKN 875/98, niepubl.). Niewątpliwie w świetle wyników postępowania dowodowego obie strony nie wypełniały należycie swoich obowiązków małżeńskich, a odmienne nasilenie nagannych zachowań nie ma znaczenia dla przypisania winy.
Rozwód z orzeczeniem winy – przykłady z orzecznictwa
Przy ocenie, czy strona przyczyniła się do rozkładu pożycia małżeńskiego, nie można pomijać postępowania małżonka, który rozkład zapoczątkował (Wyrok Sądu Najwyższego z 10 września 1957 r., I CR 1121/56, OSN z 1959 r., z. 3, poz. 72).
Nawet małżonek, który dopuścił się cudzołóstwa, nie może być uznany za wyłącznie winnego rozkładu, jeżeli poprzednio rozkład ten nastąpił już z innych przyczyn, a zwłaszcza zachowania się drugiego małżonka (Wyrok Sądu Najwyższego z 19 września 1949, NP z 1950 r., nr 3, s. 61).
Fakt zaś, że powódka opuściła męża, nie może być potraktowany jako wyłącznie zawiniona przez nią przyczyna rozkładu pożycia, gdy uczyniła to ze słusznej przyczyny, leżącej po jego stronie (Wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 1957 r., IV CR 306/57, OSN z 1958 r., z. 4, poz. 113).
Opuszczenie przez żonę z dziećmi wspólnego domu, stanowiące reakcję na poważne zagrożenie ze strony męża bezpieczeństwa osobistego i wspólnych dzieci, nie jest moralnie naganne i nie może być uznane za zawinione spowodowanie rozkładu pożycia małżeńskiego (SN z dnia 28 listopada 1997 r., II CKN 457/97, M. Praw. 1998, nr 5, s. 4).
Zachęcamy do konsultacji prawnych w sprawach o rozwód – tel. 693 626 519, e-mail garwacka@kancelaria-garwacka.pl
