Zakres świadczeń alimentacyjnych wobec pełnoletniego dziecka
Wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu – III Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 2 października 2013 r., III Ca 601/13
- Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (art. 133 § 1 KRO). Realizując odrębne roszczenie rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, ale tylko wówczas, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 KRO).
- Jedną z form wykonania obowiązku alimentacyjnego, w całości lub w części, są osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka (art. 135 § 2 KRO). Tą osobistą pieczę nad małoletnią sprawowała dotąd matka, która cały czas deklaruje zamiar wykonywania takiej pieczy nad dzieckiem w domu rodzinnym. Narastający między matką i córką konflikt spowodował, że pełnoletnia już powódka wyprowadził się z domu. Demonstracyjnie odrzucając dotychczasowy sposób alimentacji i wybierając – wbrew woli rodzica – samodzielne życie z dala od domu rodzinnego małoletnia winna liczyć się z faktem, iż matki nie będzie stać na pełne alimentowanie córki w innym zakresie.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci
Wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu – III Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 4 września 2013 r., III Ca 411/13
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek ten stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku „troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka” i należytego przygotowania go odpowiednio do jego uzdolnień do pracy zawodowej. Czas trwania tego obowiązku nie jest ograniczony terminem i nie pozostaje też w zależności od osiągnięcia przez uprawnionego określonego wieku czy stopnia wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy powstanie, ustanie, ale i zakres obowiązku alimentacyjnego jest to, czy dziecko jest zdolne utrzymać się samodzielnie.
Ustalanie zakresu świadczeń alimentacyjnych
Wyrok Sądu Rejonowego w Łowiczu – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 3 listopada 2021 r., III RC 2/21
Zakres świadczeń alimentacyjnych jest podwójnie uzależniony – z jednej strony zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej strony od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego należy rozumieć te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć bieżące potrzeby w zakresie utrzymania (tj. mieszkania, wyżywienia, ubrania itd.) oraz w zakresie wychowania (tj. odpowiednie wykształcenie, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień itd.). Podkreślić trzeba, że niezdolne do samodzielnego utrzymania dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami.
Obowiązek alimentacyjny a obowiązek spłaty zobowiązań kredytowych
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 30 czerwca 2021 r., I NSNc 79/20
Decyzje finansowe wpływające na możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanych do świadczeń alimentacyjnych, nie mogą pozbawiać małoletnich dzieci stosownego utrzymania. Co do zasady obowiązek spłaty zobowiązań kredytowych jest niezależny od obowiązku alimentacyjnego, dlatego nie może stanowić podstawy do uchylania się od jego wykonania. W szczególności, gdy zadłużenie zobowiązanego nie nastąpiło na skutek okoliczności od niego niezależnych.
Sądowe ustalenie ojcostwa i obowiązek alimentacyjny ojca dziecka pozamałżeńskiego
Wyrok Sądu Rejonowego w Grudziądzu – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 16 czerwca 2021 r., III RC 91/20
- Sądowego ustalenia ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego dochodzi się wtedy, jeśli nie nastąpiło ustalenie pochodzenia dziecka w inny sposób. W tym wypadku przepis art. 84 § 1 KRO stanowi, że sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jeśli dziecko albo matka wytacza powództwo to pozywa domniemanego ojca dziecka. W razie sądowego ustalenia ojcostwa ojcu przysługuje władza rodzicielska nad dzieckiem, chyba, że jeżeli wymaga tego dobro dziecka to sąd w wyroku może orzec o zwieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców (zob. art. 93 § 2 KRO). Odnośnie władzy rodzicielskiej sąd kieruje się przede wszystkim dobrem małoletniego dziecka, a nie interesem jednego, czy obojga rodziców.
- Zgodnie z art. 141 § 1 KRO ojciec niebędący mężem matki jest zobowiązany przyczyniać się do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz innych koniecznych wydatków lub szczególnych strat majątkowych poniesionych przez matkę wskutek ciąży lub porodu. Za wydatki związane z ciążą i porodem należy uważać wszystkie wydatki, które stały się potrzebne wskutek ciąży lub porodu, których by matka dziecka nie miała, gdyby nie była w ciąży albo gdyby nie rodziła. Podkreślić należy, że ojciec nie będący mężem matki nie jest zobowiązany do pokrycia całości wskazanych w przepisie kosztów utrzymania, wydatków związanych z ciążą i porodem, ale jedynie ich odpowiedniej części. Matka dziecka pozamałżeńskiego również powinna ponosić koszty związane z urodzeniem dziecka.
Wysokość usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego a wielkość alimentów należnych od zobowiązanego; zasada słuszności a koszty postępowania
Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim – II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 6 sierpnia 2020 r., II Ca 798/19
- Sama wysokość usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego nie decyduje jeszcze o wielkości alimentów należnych od zobowiązanego. Stosownie do art. 135 § 1 KRO zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe zobowiązanego. Dopiero więc ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie zaś porównanie tych wartości umożliwia ustalenie, czy i w jakim zakresie (w całości bądź w części) potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego.
- Przepis art. 102 KPC stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ten sposób w określonych okolicznościach ustawodawca przyznał prymat zasadzie słuszności, nie sprecyzował jednak pojęcia wypadku szczególnie uzasadnionego i nie podał jego przykładów. Z tego względu ocena stanów faktycznych pod kątem dopuszczalności zastosowania zasady słuszności odnośnie do obowiązku zwrotu kosztów procesu pozostawiona została sądowi, który powinien kierować się w tym zakresie własnym poczuciem sprawiedliwości.
Studiowanie przez dziecko w trybie zaocznym a prawo do alimentów
Wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu – I Wydział Cywilny z dnia 9 stycznia 2020 r., I Ca 501/19
Kontynuowanie nauki w trybie zaocznym samo przez się nie wyklucza wsparcia przez rodziców w ramach obowiązku alimentacyjnego
Obowiązek ponoszenia całości kosztów utrzymania dziecka przez jednego z rodziców
Wyrok Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie – VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 15 maja 2019 r., VIII RC 343/18
W sytuacji, jeżeli jeden z rodziców wyłącznie sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem, a drugi nie chce korzystać z dobrodziejstwa władzy rodzicielskiej na skutek czego mocą orzeczenia sądu zostaje jej pozbawiony, obowiązek pokrycia całości kosztów utrzymania dziecka spoczywa na rodzicu, który nie wykonuje osobistej opieki nad dzieckiem.
Zachęcamy do konsultacji prawnych w sprawach dotyczących problematyki świadczeń alimentacyjnych – tel. 693 626 519, e-mail garwacka@kancelaria-garwacka.pl
